Stan Bisschoff (56) en zijn partner Marie-José van der Heijden zijn beiden goudsmeden, opgeleid in Schoonhoven. Tweeëneenhalf jaar geleden hebben zij hun métier in een fraai historisch pand op het adres Dorpsstraat 22 in hartje Gulpen, aan de overkant van hun voormalige Ateljé Esbé, voortgezet. Daar is Stan nu 12,5 jaar geleden begonnen.
Waarom ze naar de overkant verlangden? Marie-José verwoordt het als volgt: “We zijn verhuisd, omdat het in de veel kleinere oude zaak gewoon te druk werd. Vooral op zaterdag, wanneer de klanten vaak met hun tweeën een nieuw sieraad kwamen bespreken of afhalen. Je merkte dan dat het daarvoor te klein was. Als iemand in de zaak kwam, en ik zat met een andere klant aan tafel, en er verscheen nog een derde, dan was er opeens voor alles eigenlijk te weinig plek. Dan werd iemand gauw naar de toonbank geleid. Maar de toonbank stond heel dichtbij de kassa, dat was allemaal niet zo prettig.”
Hun nieuwe, smaakvol ingerichte winkel met open Ateljé Esbé heeft veel meer uitstraling, is bovendien veel toegankelijker en ruimer. Het oogt uitnodigend, chique en schitterend. Dáár het nieuwe sieraad afhalen is dan zo’n moment om rustig genietend bij te gaan zitten.
Oude raadszaal
Vroeger diende de fraai gerestaureerde accommodatie als raadszaal van het oude gemeentehuis, met onder de poort nog het originele kozijn waar zich destijds ook de ingang naar de raadszaal bevond. Van de authentieke situatie zijn nog de oorspronkelijke deuren, een oude muur, een oude balk, een antieke schouw en diverse andere stijlelementen geconserveerd. Een eyeopener is zeker ook hun oude Volvo PV 544 Katterug (“3 jaar ouder dan ik, uit 1961”, verklapt Stan) die stijlvol bestickerd met hun karakteristieke Ateljé Esbé verwijzing op zijn ronde door het 5-sterren Heuvelland veel belangstelling trekt.
‘Geen mallen, maar individueel handwerk’
Hun werk varieert sterk: summier samengevat van reparaties t/m het meeste dat ze doen: eigen creatief werk in opdracht van klanten ontwerpen en creëren.
Stan Bisschoff, desgevraagd: “Het komt heel sporadisch voor dat een klant zélf met een idee komt. Dat kun je op de vingers van één hand tellen in die ruim 12,5 jaar dat we nu bestaan. Maar in het algemeen gaan we met de klant aan tafel zitten en wordt gezamenlijk aan de hand van bestaande foto’s en ideeën van de klant en van ons telkens weer een nieuw sieraad ontworpen. We hebben passie voor ons vak en kunnen goed naar de wensen van de klant luisteren en ons in haar of zijn emotie inleven. Daarom is ieder sieraad uniek. Wij werken niet met mallen, wij maken elk sieraad weer individueel met de hand tot een unieke, persoonlijke en handgemaakte creatie.”
Antipolen: zwart & wit, ying & yang
De creaties van Marie-José van der Heijden en Stan Bisschoff vertonen heel duidelijke eigen kenmerken. Stan formuleert het als volgt: “We zijn duidelijk afwijkend van mekaar, maar toch trekken en vullen we elkaar op zekere manier ook weer aan. Ieder sieraad heeft zijn / haar eigen handtekening. Zo werkt Marie-José duidelijk vanuit haar gevoel, veel organischer en meer met vormen en ook met kleuren van steentjes, bolletjes en draadjes erop. Dat ontstaat intuïtief, maar wel altijd met een bepaalde balans erin. Ze is ook in staat gewoon vanuit het niets iets te creëren. Dat is precies het tegenovergestelde van wat ik ben en doe: Ik ben een minimalist (‘Less is more’), ik probeer zo strak als mogelijk te werken. Daarbij edelstenen van alle kanten te tonen, om te bewijzen dat ook een zijkant van een steen mooi kan zijn. Ik denk alles van tevoren uit en heb een kant-en-klaar idee van wat ik misschien al 20 keer in mijn hoofd gemaakt heb, voordat ik überhaupt wat creëer. Ik ben veel minimalistischer georiënteerd: wat ik ervan afhaal, wordt bij Marie-José er a.h.w. op gezet. Mijn rationele kunst staat tegenover de veel speelsere aanpak van mijn part-ner.” Er meteen geruststellend aan toevoegend: “Uiteraard ontstaan door de samenwerking ook combinaties, waar ik bijvoorbeeld rijg, maakt Marie-José de bezetting erop en andersom. Deze kruisbestuivingen komen regelmatig voor! Zij maakt bijvoorbeeld een bepaalde vorm ring, met een uitbundige structuur (bewerking) erop, en vervolgens monteer ik daar de zetting op voor de steen, die altijd heel minimalistisch uitvalt. Dat ontstaat als aanvulling op mekaar.”
De pijlers waarop Ateljé Esbé gefundeerd is
Marie-José van der Heijden meldt zich met: “Stan verricht de reparaties. Je kunt bij ons voor nagenoeg alles terecht, vanaf een batterijtje tot de reparatie (solderen) van een defect kettinkje, ringen op maat maken, zettingen weer opknappen waar pootjes van de zetting versleten zijn, oogjes aan armbanden vervangen die versleten zijn, noem maar op. Eigenlijk is 90% nieuw werk, wat dan ook weer voor 90% gemaakt wordt van oude sieraden van klanten, hun oude erfstukken die emotioneel beladen zijn. Waaruit wij dan weer een nieuw sieraad creëren. Ik knoop bijvoorbeeld altijd parelkettingen, en ben voornamelijk het aanspreekpunt voor de klanten. Daarnaast vul ik de vitrines bij met vrij werk, heerlijk vind ik dat!
Terwijl Stan zich aan zijn werkbank bezig houdt met nieuw werk en reparaties. Dat laatste neemt hij geheel alleen voor zijn rekening. En wat ook in onze samenwerking belangrijk is: Stan doet de boekhouding. Onze werkbanken zijn heel verschillend van mekaar: De werkbank van Stan is gewoon helemaal keurig opgeruimd, omdat hij opdracht na opdracht netjes afwerkt. Ik kan verschillende dingen door mekaar heen maken. Met een opdracht bezig zijn en vervolgens aan de linkerkant een puinhoop onopgeruimd laten liggen waar dingen ontstaan, die ik tussendoor creëer om die vitrines mee te vullen. Mijn werkbank is permanent één grote puinhoop. Er liggen ook overal halffabricaten, edelsteentjes en dergelijke, waaruit ik weer nieuwe dingen laat ontstaan.”
Afgeschaft
Wat ze niet meer doen?
Stan: “Oud goud opkopen. Wel van oud goud en erfstukken nieuwe sieraden maken. Ook etaleren we geen werk meer van collega-kunstenaars. Want we merken dat de klanten voor óns werk komen. Daarom houden we het bij ons eigen werk! Gebaseerd op het principe: Schoenmaker, blijf bij je leest! Ook verkopen we geen horloges meer, en nemen daarvoor geen reparaties meer aan, want we moeten die reparaties elders uitbesteden… Wij staan achter onze eigen bezigheden, onze eigen producten.”
Marie-José, zelfverzekerd: “We hebben geen derde nodig om alles in onze zaak en in de vitrines smaakvol te etaleren, om stukjes op Facebook te schrijven, foto’s te maken, teksten bij creaties te schrijven, alles doen we zelf.”
Meer behoefte aan ‘emotionele’ sieraden
Uiteraard wordt er in Ateljé Esbé serieus rekening gehouden met de verplichte RIVM- en Overheids-voorschriften uit voorzorg tegen het grillige coronavirus. Alles wat wordt aangeraakt, wordt naderhand meteen intensief hygiënisch ontsmet. Daarom wordt er nu min of meer op afspraak gewerkt, hoewel de deur gewoon openstaat. Stan: “We hebben het gewoon wonder boven wonder en gelukkig weer heel erg druk. We hadden vandaag (vrijdag 5 juni) zeven of acht afspraken staan en er zijn tussendoor ook nog diverse klanten spontaan binnengelopen. Nee, we zijn niet gesloten geweest. Du moment dat de horeca moest sluiten, hebben wij ons bijeengepakt en zijn we daadkrachtig halsoverkop de opdrachten die emotioneel beladen waren diezelfde week nog gaan afwerken. Dat moest terug naar de klanten, die deze sieraden in deze onzekere periode nodig hadden om kracht uit te putten! Het was aanvankelijk zo druk als rond Kerstmis. Intussen wisten we eigenlijk niet of we van de Overheid ook moesten gaan sluiten. Daarna is het een tweetal weken rustig geweest. Daarna is het langzaam weer aangetrokken.”
Grote variatie
Vorige week kwamen klanten om 12.30 uur uit Harderwijk (op weg geholpen door Facebook met 5.500 volgers), die ’s morgens daar vertrokken waren, het ontwerp van een sieraad bespreken en een half uur later zijn ze weer huiswaarts vertrokken. Het blijkt dat de mensen toch weer bereid zijn vele kilometers af te leggen om ons weer iets te laten maken.” De diensten, die het goudsmeden-duo Marie-José en Stan presenteert, zijn gevarieerd en attractief: Reparaties van gouden en zilveren sieraden, Ontwerpen van eigen sieraden, of het uitvoeren van ontwerpen van de klant, Hergebruiken van ‘oud’ goud en zilver tot nieuw sieraad, Herdenkingssieraden, vingerafdrukken of as verwerken, Bedrijfs- of verenigingslogo in gouden of zilveren hanger, revers- of dasspeld aanbrengen, enzovoorts.
Marie-José van der Heijden verduidelijkt in dit verband: “We doen niet aan rechtstreekse verkoop via de social media, maar wij plaatsen daar wel door ons gemaakte sieraden op, schrijven er een verhaal bij zonder uiteraard namen van klanten te noemen, en daar krijg je dan reacties op. Dat levert nieuwe klanten op. Wij doen niet aan Internet-verkopen, per se niet! De klant moet naar ons toekomen om de zaak te bespreken. Ook mond-tot-mond reclame van familieleden, vrienden en kennissen is erg belangrijk. Klanten schrijven dan ook bijvoorbeeld als recensie: ‘Mooie zaak, vriendelijke ontvangst, lieve mensen.’ Of: ‘Liefde voor het vak zie je terug in de kwaliteit en de creaties.’
Is de verkoop in deze coronatijd stabiel gebleven?
Goudsmid Stan Bisschoff: “Bij ons is de verkoop duidelijk gekelderd! Je merkt toch wel dat de mensen een tijd lang een stuk behoudender zijn geweest, en eigenlijk toch niet de deur uit durfden. De afgelopen drie maanden hebben we echt wel moeten inleveren, maar nu is gelukkig weer duidelijk merkbaar dat de zaken opnieuw beginnen aan te trekken! En dat men weer bereid is om iets speciaals te laten maken. We merken thans dat een heleboel klanten nu extra behoefte hebben aan ‘emotionele’ sieraden. Waarbij men nu al erfstukken van pap & mam, opa & oma uit het juwelenkistje begint op te diepen om daarvan ‘emotioneel geladen’ nieuwe sieraden te laten maken. Voor het geval er iets gaat gebeuren…” Wat Marie-José van der Heijden, vervuld van symboliek, doet besluiten met: “Leuk is misschien om te benadrukken, dat we nu in dit oude historische pand zitten, dat duidelijk een eigen verhaal heeft, en dat nu het cirkeltje rond is nu we dit als goudsmeden-duo betrokken hebben. Want ook onze sieraden hebben vaak met
edele materialen uit het verleden en eigen verhaal te vertellen.”
Ateljé Esbé, Dorpsstraat 22 (tel. 043-4500391).
Geopend: van woensdag t/m vrijdag: 09.30 – 17.30 uur,
en zaterdag van 09.30 – 16.30 uur.
