Geen afscheidsreceptie voor pastoor-deken Theo van Galen

“WE ZITTEN IN EEN PERIODE DAT NIKS KAN. IK HOUD NIET VAN DIE ELLEBOGENKNIKKERS: DAAR KAN IK NIET GOED TEGEN… ER IS EEN LAATSTE MIS IN ALLE DRIE DE KERKEN, C’EST TOUT!”

Theo van Galen

Pastoor-deken drs. Theo van Galen (68), geboren in Venlo, stamt uit een gezin met 3 kinderen. Hij volgde zijn hele priesteropleiding op Rolduc, en werd in 1979 door Mgr. Gijsen tot priester gewijd. De standplaatsen in zijn respectabele priestercarrière waren respectievelijk: Venray (1979-1983), Roermond (1983-1985), Pastoor-Deken in Landgraaf (1985-1993), Pastoor-Deken Pancratiuskerk Heerlen, waar hij in 1993 Frans Wiertz opvolgde, die bisschop van Roermond werd. In september 2016 vertrok hij naar Vijlen, waar hij pastoor werd van het cluster Vijlen (H. Martinus), Holset (H. H. Lambertus en  Genoveva kerk) en Lemiers (H. Catharina). Sinds vorig jaar is hij ook op bestuursniveau, niet op praktisch niveau Pastoor en moderator van het Samenwerkingsverband met de parochies H. Paulus en H. Jozef te Vaals, waar Pastoor Broekhoven nog steeds uiterst actief is.

DE EERSTE SIGNALEN

Op woensdag 21 juli verscheen in het Vaalser Weekblad – tegen de gewoonte in – een aparte  publicatie van Pastoor-Deken Theo van Galen onder de kop ‘Vooruitlopend op de mededelingen in de kerken en het persbericht’. Met daarin als belangrijkste mededelingen: “Het lijkt wel een stoelendans in ons bisdom, waar ook nog de situatie rond de zieke bisschop ons mogelijk tot nadenken gaat stemmen en nog extra ingrepen te verwachten zijn. De ontwikkelingen hebben ONLANGS ook mij in het vizier gekregen. Dat heeft geleid tot een paar gesprekken. Eerst met de Vicaris Generaal (Mgr. René Maessen, Jef B) die me vroeg om elders aan de slag te gaan. Vervolgens met een kerkbestuur op 13 juli vergaderd, waar de zetel per 1 juni vacant werd. Het bisdom dringt aan op een spoedige verhuizing. Dit zal erin resulteren dat ik in de loop van augustus de spullen moet pakken om in september werkzaam te worden in Meerssen. De nieuwe opdracht zal per 1 of per 15 september van start gaan. Er lag een embargo op de bekendmaking. Die loopt af vandaag om 12.00 uur. Vanwege een uitvaart in Kerkrade moet ik tijdig de deur uit, vandaar deze (te) vroege mail. Tot die tijd doe ik de gevraagde diensten naar vermogen en kom in Vijlen terug op 18 september voor de viering van de 1^ste H. Communie, indien nodig en gewenst. Van een opvolger is mij nog niets bekend.”

Inmiddels blijkt dat Van Galen in september aantreedt als Pastoor van de parochies Heilige Bartholomeus (basiliek) in Meerssen, Heilige Jozef Arbeider in Meerssen-West en Heilige Hart van Jezus in Rothem. Hij is de opvolger van pater Wim van Meijgaarden (78), die medio juni 2021 met emeritaat is gegaan, en die in het nabije Ulestraten gaat wonen, waar hij voor het bisdom beschikbaar blijft.

Een week later lezen we, op 28 juli, weer in het Vaalser Weekblad, onder de kop ‘De meeste stukjes voor Vaalser Weekblad, website en Gulp en Geul Journaal zijn nu opeens wel geschreven’ de openingszin: “Zoals bekend gemaakt moest worden in het weekend van 17/18 juli word ik per september benoemd in Meerssen. Het bisdom is flink bezig met de herbezetting in de parochies. Voor betrokken bedienaren en parochianen kan dat verrassend zijn, koud op het dak vallen en vul zelf maar in wat het voor de lezer is. Ontwikkelingen beginnen achter de bestuurstafel waar men overzicht heeft over het hele bisdom.”

‘ZORGEN MOET JE DOEN EN NIET MAKEN’

Van Galen: “Wie naar hier komt in mijn plaats is bij het schrijven van dit stukje nog niet bekend. Het lijkt voor onze parochies niet te gaan om een uitbreiding van het werkgebied, groter dan Vaals, Vijlen, Lemiers en Holset. Laten we hopen dat alles voor iedereen gunstig uitpakt.

Verandering van spijs doet eten? Hoe zeggen we ook weer? Zorgen moet je doen en niet maken.”

WEKELIJKSE COLUMN EN FACEBOOK

Veel gelezen en bekeken is Van Galens wekelijkse column in de weekbladen Vaalser Weekblad en Gulp en Geul Journaal. Een selectie daaruit uit het 2^e coronajaar 2021 is, alleen qua titels al, alvast een soort beginselprogramma. Leest u maar, ook wanneer de enorme wateroverlast voor Limburg opeens in de actualiteit opduikt: Week 1: Hoop doet leven, 2: De waarheid heeft ook haar rechten, 6: Maak de wereld beter… Heal the World, 7: Geloven nu: een ‘hell of a job’, 8: Kies wijs en kies wijzer, 10: Over vasten en bekering, 12: Over de waarde van een goede band, 13: Ongelooflijk… of toch waar? 14: Van dood naar leven, 15: Liever een zoombe dan een zombie, 20: Vergissen is menselijk, vergeven is goddelijk, 23: Over instinct en geweten, 24: Haltes voor Lichaam en Geest, 25: De mens lijdt het meest onder het lijden dat hij vreest, 27: Hoe kunnen we bouwen op leegte en gemis? Week 31: Als het water tot aan de lippen stijgt, week 32: Niet verder kijken dan je neus langs is.”

TELEFONISCH INTERVIEW VAN MAANDAG 2 AUGUSTUS 2021

HEBBEN DIE 3 PAROCHIES IN VIJLEN, HOLSET EN LEMIERS ZICH BIJ UW AANTREDEN IN 2016 METEEN AANGEDIEND?

“Nou, dat was toen al een samenwerkingsverband met mijn voorganger Dr. Hegge. Gaandeweg heb ik daar nu Vaals bij gekregen op bestuursniveau, niet op praktisch niveau. Pastoor Broekhoven is daar uiteraard nog actief.”

PAST DAT EEN BEETJE BIJ DE ZINSNEDE ‘SINDS VORIG JAAR OOK PASTOOR EN MODERATOR SAMENWERKINGSVERBAND MET PAROCHIES H. PAULUS EN H. JOZEF’?

“Precies, dat klopt, ja.”

HET ZAL NIET DE EERSTE KEER ZIJN DAT U ENKELE PAROCHIES DOOR HET BISDOM ZIJN AANGEBODEN OM NAAR TE VERHUIZEN IN DIE RESTERENDE TIJD TOT VANDAAG?

“Nee, dit is de tweede keer. Ik ben toen begonnen met Pancratius Heerlen eigenlijk alleen, en dat werd toen snel uitgebreid met Heerlen-Zuid. Dat je nu een pakket erbij krijgt, is al een aantal jaren duidelijk.

Hier binnen de gemeente Vaals heeft de Vicaris Generaal me met uitzondering van de vacature in Meersen en die 2 andere parochies in juli 2021 niet meer benaderd. Dit is de eerste vraag die me sindsdien bereikt heeft.”

DAN LIJKT HET ME OOK LOGISCH DAT U ER REKENING MEE HEEFT GEHOUDEN DAT U GROOT-VAALS ONDER UW HOEDE ZOU KRIJGEN?

“Jazeker, daar waren alle bestuursmaatregelen op gericht, contacten waren al gelegd die nodig waren om dat te kunnen invullen met alle functies die daarbij passen.”

EN WAAROM HEBT U DAN NU – NATUURLIJK IN OVERLEG MET HET BISDOM ETC. EN OOK  NEEM IK AAN MET DE 3 PAROCHIEBESTUREN – GEKOZEN VOOR MEERSEN?

“Simpelweg omdat de vraag naar je toekomt. Die vraag komt niet ondoordacht. Er is naar gekeken welke persoon in Meerssen zou passen. Sinds daar per 1 juni pater Van Meijgaarden vertrokken is, hebben ze een aantal wensen. Er is daar een pakket van vragen die daar liggen vanuit de gemeenschap. En dan gaan ze kijken wie dat kan invullen.”

WAT WAREN DE BELANGRIJKSTE ASPECTEN VAN DAT WENSENPAKKET, WAARAAN U VOLDEED?

“Een van de onderdelen is ‘Bouwzaken’, waar je ervaring mee moet hebben. Er ligt een renovatie te wachten. Zoals veel parochies kreunen onder de financiële situatie, is ook Meerssen blij als er iemand komt die officieel niet meer door kerkbesturen betaald hoeft te worden. Die pensioengeld krijgt.

Priesters krijgen salaris en het kerkbestuur betaalt voor hen ook het pensioenfonds, dat is een flinke hap op het salarisgedeelte, waardoor er 30% ‘onkosten’ bijkomen. Overal staat de deur wagenwijd open.

Er zijn kerken bij die misschien op termijn niet meer kunnen blijven bestaan, en dan moet je daar een bestemming voor zoeken. Nou, ook dat heb ik in mijn pakket in Heerlen al lange tijd op me genomen.” En dan desgevraagd, “Voor welke parochie van de 3 dat geldt, weet ik nog niet precies. Zover ben ik nog niet ingewijd. Ik weet wel dat er één parochie niet sterk in de schoenen staat: noch qua financiën noch qua kerkbezoek.”

WAAROM HEBT U NU NIET ‘NEE’ GEZEGD OP DE VRAAG VAN MEERSSEN, TERWIJL U HET TOCH IN VIJLEN, HOLSET EN LEMIERS RUSTIGER AAN WILDE DOEN?

Pastoor-Deken Van Galen: “Ja, dat ligt heel simpelweg bij een antwoord dat niemand snapt. Je hebt bij de priesterwijding een aantal dingen die je als voorwaarde krijgt. En een van de belangrijkste is: Belooft u mij en mijn opvolger eeuwigdurende gehoorzaamheid? En als ik nou zeg: Daar begin ik niet aan, dan zeggen ze: Ja, maar wacht eens even. Wij hebben jou daar net voor gekozen. Bovendien is het niet een kwestie van mijn positie alleen: aan mij hangt weer een hele slinger vast van priesters die ook in beweging gaan komen. Als ik stagneer, stopt die slinger, dat kan niet. Dan krijg ik een andere plek aangeboden. Ik moet erbij zeggen: het Zuiden bevalt mij buitengewoon goed! Ik zit liever in Meerssen dan dat ik in Noord-Limburg terecht zou zijn gekomen…“

ZIT U OOK LIEVER IN MEERSSEN DAN IN VAALS?

“Nee nee, dat zeg ik niet. Ik blijf zo in ieder geval in Zuid-Limburg.”

MAAR DE KLUS IN MEERSSEN ZAL ZEKER NIET MINDER ZWAAR ZIJN?

“Nee, zeker niet. Maar wél interessant. Vicaris Generaal Mgr. René Maessen en de bisschop waren er ook gelukkig mee. De zieke bisschop is op de hoogte van alle mensen die in ontwikkeling zijn met veranderingen. En hij is dankbaar dat ik ‘Ja’ heb gezegd op de aan mij gestelde vraag.”

KRIJGT U DAAR OOK EEN DIAKEN OF EEN KAPELAAN?

“Nee, ik moet me daar zelf alleen zien te redden. Daar is Meerssen te klein voor.”

GAAN WE U NU ALS PATER VAN MEIJGAARDEN VROEGER REGELMATIG OP TV ZIEN?

“Daar is regionale TV. Vroeger was pater Wim een landelijke figuur, omdat dat toen paste in het aanbod dat het bisdom deed op verzoek van de KRO om een kerk aan te wijzen. Nu is dat voorlopig Ubach over Worms. Dat zal wel zo blijven. Vroeger is dat ook Venray geweest.”

U LIJKT ME DAAR OOK HEEL GESCHIKT VOOR. EN ZO KOM IK VIA DIT BRUGGETJE BIJ UW WEKELIJKSE COLUMN EN WEEKBLOG VOOR EEN TWEETAL WEEKBLADEN. WAAROM IS DIT VOOR U EEN POPULAIR MEDIUM?

“Omdat ik daardoor meer mensen bereik dan mijn gehoor in de kerken. Naar de kerk gaan is tegenwoordig niet meer zo populair. Er zijn toch veel mensen die het Vaalser Weekblad en Gulp en Geul Journaal lezen, en daar bereik ik toch wel wekelijks honderden mensen méér mee. Gelukkig krijg ik daarover veel reacties. Lang niet iedereen van de wat oudere bevolking zoekt op de website mijn blogs op.”

HOE ZIET U DAT: U SCHILDERT SOMS HET LEVEN VAN DE MENSEN, DIE DE BIJBEL DOOR ONTKERKELIJKING BIJNA ALS EEN GESLOTEN BOEK BESCHOUWEN, MAAR U LEVERT ER TOCH ALTIJD EEN GRATIS BOODSCHAP OF LEVENSLES BIJ…

“Wat ik in de kerk probeer met een preek, tracht ik ook in mijn geschriften te doen. Dat mensen in een paar regels iets meekrijgen waarover ze zouden kunnen nadenken.”

U HOUDT VAN BON MOTS EN VAN ANEKDOTES, UIT HET LEVEN GEGREPEN?

“Ja, om de simpele reden dat wanneer men saai begint, de lezer al na 2 regels afhaakt. Je moet eerst zorgen dat je de aandacht krijgt. En vervolgens hoop je dat ze tot het einde door blijven lezen.”

BENT U DOOR HET SCHRIJVEN VAN COLUMNS VOOR EEN MINDER KERKELIJK PUBLIEK OOK ZELF VERANDERD?

“Nee, dat denk ik niet. Wat ik daar schrijf, dat ben ik. Ik ben niet veranderd. Vroeger schreef ik ook al columns in Heerlen.”

IK MEEN TE LEZEN DAT U NU MEER BEGRIP GAAT KRIJGEN VOOR VERMOEIDE EN TELEURGESTELDE GELOVIGEN.

“Nou, dat heb ik toch al enkele jaren. Ook in het Heerlense. Ik zie de ontwikkelingen al vele jaren met soms toch lede ogen aan, maar dan moet je niet boos worden of agressief of pessimistisch, maar dan moet je proberen dat je iets vindt waardoor ze het interessant vinden om toch eens naar jou te luisteren of te lezen!“

WAT HEBBEN UW 3 LAATSTE PAROCHIES IN VAALS UZELF GEGEVEN?

“Rust en tijd. Om over dingen na te kunnen denken. En het is interessant om te zien hoe zaken zich in een andere wijk, in een dorpskern, voltrekken. Anders dan vroeger in een stadswijk waar ik zoveel jaar gezeten heb…”

U BESCHOUWT ZE VANWEGE DE PETIETERIGHEID ZELFS ALS ‘WIJKEN’?

“Ja, als je uit een gebied komt waar je 30.000 parochianen onder je had, of je hebt er 2.500, dan is dat toch een groot verschil… Het interessante van deze wijk was, dat met name Holset een regio-kerk is. Waardoor je met veel mensen verbonden raakt. Ook met mensen, die niet uit deze streek, zelfs uit het buitenland komen. 

Het is interessant: de gevoeligheden te bespeuren van mensen rondom een kerk. Als je een doop krijgt of een huwelijk, ‘omdat mijn moeder daar ooit getrouwd is’. Boeiend dat mensen zo naar een kerk kijken en zich op dit soort traditiemomenten vastpinnen. Omdat die en die daar begraven ligt. Hier komt een stel uit Voorburg bidden, omdat de moeder van de dopeling hier in Cottessen geboren is. Knap hoe mensen niet iets met een kerk hebben, maar met de plek van origine.”

KUNT U DE DRIE KERKEN MISSCHIEN EVEN KORT KARAKTERISEREN, TYPEREN?

“Vijlen is natuurlijk het centrum van de drie. Omdat daar het gemeenschapsleven en de betrokkenheid van de mensen nog zeer actief is. Omdat velen nog in de originele geboorteplaats zijn gebleven. En jongelui van hier weer graag terug willen komen. Waardoor de verbinding vrij stevig kan zijn. Ook dat de betrokkenheid met de kerk nog redelijk genoemd kan worden.

Holset is natuurlijk een pelgrimskerk. Met aandacht van heinde en ver.

Lemiers lijdt onder het tanende gemeenschapsgevoel. De actiegroep ‘Lemieësj Leëft’ besteedt daar aandacht aan. Ik voorzie niet dat die kerk daar op de langere termijn voor de liturgie bewaard kan blijven. Daarvoor zijn toch altijd kosten voor behoud van het gebouw nodig. Die kosten kunnen wij niet op blijven brengen. En de betrokkenheid wordt niet groter. Dan zie je met lede ogen aan dat je zo’n kerk ooit moet onttrekken aan de eredienst.

En dat ‘ooit’ kan te maken hebben met het ontploffen van de kachel, dan is het einde oefening. Het kan ook te maken hebben met de ontwikkelingen van de bezetting hier in dit gebied.

Kijk, als ik weg ben, komt er zeker een opvolger. Als pastoor Broekhoven zou stoppen (en daar is sprake van, Jef B), hij wordt jonger met het jaar… Maar bij 80 wordt hij geacht assistent te zijn. De bisschop heeft dat vorig jaar in een brief zo gesteld. Vanaf 80 word je eigenlijk assistent. Tenzij er uitzonderingen gemaakt kunnen worden, dat je nog eventjes pastoor kunt zijn… En dan zou er voor hem – als hij zou stoppen – geen opvolger komen. Dus de priester die hier komt, krijgt dan de 4 parochies onder zich. Dat betekent ook een druk op de bezetting van de liturgie in de 4 kerken tijdens het weekend.”

PAROCHIEBESTUREN, KOSTERS, PAROCHIANEN, DIE ZIEN U MET PIJN IN HET HART VERTREKKEN, LIJKT ME

“Ik krijg af en toe mee dat ze het niet leuk vinden, ja (een eufemisme van de bovenste plank, Jef B).

HOE KIJKT U TERUG OP UW WERK?

“Met voldoening. Dankbaar voor wat ik allemaal hier geleerd heb. Met soms de beleving van een kerk met mensen in een kleinschalig gebied. Met heel korte contacten naar elkaar, heel anders dan in een stadswijk met veel afstand en veel meer onpersoonlijke momenten van beleving.”

GAAT U OP 18 SEPTEMBER NOG DE COMMUNICANTJES IN VIJLEN VOOR?   

“Ja, dat is toegezegd. Wij moesten begin van dit jaar een datum prikken voor de Eerste Communie en met de communieouders zo goed mogelijk reageren op de lockdown maatregelen.“

WELKE DATUM IS GEPRIKT VOOR WAT BETREFT UW AFSCHEID IN DE 3 PAROCHIES HIER IN VAALS?

“Dat was op zaterdag 24 juli. Toen was het met zekerheid dat dit gaat gebeuren.”

KOMT ER EEN AFSCHEIDSFEEST?

“Nee, dat kan niet. We zitten in een periode dat niks kan. IK HOUD NIET VAN DIE ELLEBOGENKNIKKERS. Daar kan ik niet goed tegen. Hand geven mag niet, willen ze niet, durven ze niet. Op afstand gaan staan om te roepen dat je bedankt bent, vind ik ook een  beetje triest…

Er is een laatste mis in alle drie de kerken.

In Vijlen zal het kerkbestuur op zondag 12 september tijdens de H. Mis van 10.00 uur een afscheidsgroet uitspreken. In Holset dezelfde zondag om 11.15 uur en een dag eerder, op zaterdag 11 september al in Lemiers om 18.00 uur. In beide laatste parochies zonder toespraken.”

PASTOOR VAN GALEN, BEDANKT VOOR DE OPENHARTIGE ANTWOORDEN EN VEEL SUCCES STRAKS BIJ UW BELANGRIJKE WERK IN MEERSSEN. HET GA U GOED! “U ook bedankt voor de inspanningen uwerzijds en veel succes met uw pennenvruchten.”