De krant lezen. Een brief van de overheid snappen. Of online nieuwe kleren kopen. Veel mensen doen dit elke dag. Toch is het niet voor iedereen vanzelfsprekend. In Nederland hebben 2,5 miljoen volwassenen moeite met lezen, schrijven en/of rekenen. Vaak hebben ze ook moeite met een computer of een smartphone. In de gemeente Gulpen-Wittem gaat het om bijna 3.000 mensen.
Meedoen in de samenleving moet voor iedereen mogelijk zijn. Toch is dat voor sommigen lastig. Ze bedenken vaak smoesjes om te verbergen dat de basisvaardigheden lezen en schrijven moeilijk voor ze zijn. Ze zijn hun bril vergeten. Hun arm is verstuikt. Of hun handschrift is onduidelijk. Ze verzinnen dat, omdat ze zich schamen. Maar dat is helemaal niet nodig. Iedereen kan hulp krijgen.
Begrijpend lezen
Jenny Engels weet het uit eigen ervaring. “Ik ben als kind naar school gegaan. Ik leerde lezen, schrijven en rekenen. Maar begrijpend lezen vond ik lastig. Ik snapte niet wat er in mijn boek of op het bord stond. De juf besteedde er geen aandacht aan en zette me achterin de klas. Andere kinderen pestten mij ermee. Ook thuis, als ik niet begreep waar het op tv over ging, wilde niemand mij helpen.” Inmiddels werkt Jenny veertien jaar als productiemedewerker bij MTB. “Drie jaar geleden stelde een collega mij voor om terug naar school te gaan. “Dat leek me niks. Ik dacht dat ik tussen kinderen moest zitten. Maar het bleek onderwijs voor volwassenen te zijn. Ik besloot ervoor te gaan. Ik ga nu twee keer per week naar het VISTA college.”
Om hulp vragen
“Vaak bestaat een verkeerd beeld van mensen die moeite hebben met lezen of schrijven”, vertelt Iris Hukkelhoven, manager van de bibliotheek in Gulpen-Wittem. “Ruim de helft is hier geboren en opgegroeid. Het zijn mensen met een baan, die goed functioneren en praktisch heel begaafd zijn. Maar doordat hun basisvaardigheden onvoldoende zijn ontwikkeld, lopen ze vast. Vaak hebben ze een familielid dat helpt. Maar wat als die persoon wegvalt? Ik begrijp dat het moeilijk is om hulp te vragen. Toch ís die hulp er. Iedereen kan daarvoor terecht in de bibliotheek. Je hoeft geen lid te zijn. We zorgen altijd voor ondersteuning die bij iemand past. Dat is allemaal gratis.”
Werken met de computer
Iris merkt dat de drempel niet zo hoog is als mensen alleen moeite hebben met de computer. “Werken met de digitale overheid wordt steeds meer de norm. Maar heb je nooit geleerd om met een computer te werken, is dat lastig. Veel mensen vinden daarvoor hun weg naar ons. We bieden meerdere cursussen aan en hebben het Informatiepunt Digitale Overheid (IDO). Ook helpen we met het invullen van formulieren en beantwoorden we vragen over digitale apparatuur. Elke maandagochtend is hier een taalconsulent die helpt met het begrijpen en opstellen van brieven.”
Spreken, lezen én schrijven
Die taalconsulent is Léon Vaessen. Hij gaf lange tijd Nederlands op Sophianum. Sinds zijn pensionering is hij vrijwilliger in het asielzoekerscentrum, in het Taalcafé en in de bibliotheek. “Ik houd ervan om mensen Nederlands te leren, wat hun achtergrond ook is. Of het nou hun eerste of tweede taal is. Ik leer ze niet alleen de taal spreken, maar ook lezen én schrijven. Als je die basisvaardigheden voldoende beheerst, verklein je ook de kans op financiële problemen, gezondheidsproblemen en eenzaamheid. Nederlands is zeker geen gemakkelijke taal. Toch kan iedereen die leren, hoe jong of oud je ook bent.”
Happy en gewaardeerd
Jenny bewijst dat. “Ik ben heel blij dat ik hulp krijg. Mijn basisvaardigheden worden steeds beter. Ik lees zelfs het ene na het andere boek. De schrijver John Grisham is mijn favoriet. Ik ben nu ook taalambassadeur: ik probeer mijn collega’s ervan te overtuigen om óók naar school te gaan. Ik weet tenslotte wat het je oplevert. Ik begrijp teksten nu veel beter. En – misschien nog wel belangrijker – ik ervaar meer respect. Ik durf voor mezelf op te komen. Ik voel me happy en gewaardeerd. Dat gun ik iedereen!”
Wilt u uw basisvaardigheden verbeteren? Of kent u iemand die daarbij hulp kan gebruiken?
Loop dan binnen in de bibliotheek aan de Willem Vliegenstraat 4 in Gulpen. U kunt ook bellen naar het landelijk startpunt ‘Ik wil leren’: 0800 – 023 44 44. Aanmelden kan ook via www.ikwilleren.nl. Een Taalhuis, bibliotheek of school bij u in de buurt neemt daarna contact op. Zij bespreken graag wat het beste bij u past!
