Op woensdag 4 december 2024 presenteert de Heemkundevereniging Wielder haar nieuwste publicatie. In feite twee boeken in één. In het eerste deel, ruim 145 pagina’s tellend, van de hand van Leon Hupperichs, maken we kennis met de conscriptie, de in 1798 door de Fransen ingevoerde militaire dienstplicht. De conscriptie was bij de toenmalige bevolking uitermate onpopulair en gehaat. De achtergrond, de uitvoering en de gevolgen ervan voor de inwoners van de voormalige gemeente Wijlre komen uitvoerig aan bod. De kern bestaat uit de biografieën van de 185 dienstplichtigen uit Wijlre die tussen 1801 en 1813 ingeloot werden voor de conscriptie.
45 van 80 gesneuveld…
Uiteindelijk dienden 80 van hen in Napoleons “Grande Armée” en verloren 45 hun leven voor de Franse keizer. Afhankelijk van de hoeveelheid beschikbare bronnen, variëren de biografieën in omvang van beknopte schetsen tot uitvoerige levensbeschrijvingen. Sommige zouden als filmscenario niet misstaan. De omstandigheden op de slagvelden waarop de jongelui terecht kwamen, waren brutaal en nietsontziend. Geen wonder dat ruim de helft van hen niet terugkeerde. Anderzijds waren er ook jongemannen zoals Matthijs Herwarts en Jan Schijlen, die tot de kleine groep van overlevenden van de fatale Ruslandveldtocht van 1812 behoorden. Of Mathieu Duijx, die tien jaar actieve dienst overleefde. Ook de vertwijfelde pogingen die de jongemannen ondernamen om onder de dienstplicht uit te komen, leveren interessante verhalen op. Verschillende van hen, zoals Jacob Conjaerts, gingen schijnhuwelijken aan. Anderen zochten een vervanger of werden, zoals Arnold Hermans, Christiaan Laven of Willem Hupperichs, gearresteerd als dienstweigeraar of deserteur. Francis Schleijpen tenslotte, hakte zich een vinger van de rechterhand af om afgekeurd te worden.
Drie Wijlrese pauselijke zouaven
Deel twee van het boek omvat 34 pagina’s en is van de hand van Lieske Swinkels-Nix. Ook zij blijft met haar verhaal in de 19de eeuw en neemt ons mee op avontuur met de drie Wijlrese pauselijke zouaven. Zouaven waren ongehuwde, katholieke, jongemannen die in de jaren 1860-1870 gehoor gaven aan de oproep van Paus Pius IX om aan diens zijde de Pauselijke Staat te verdedigen tegen de Italiaanse eenheidsbeweging. Het pauselijk zouavenregiment verloor de strijd vrijwel kansloos, maar een eervolle plek in de wereldgeschiedenis viel hun wel ten deel. In het boekdeel maken we kennis met de drie zouaven uit Wijlre. Wie waren zij en wat waren hun beweegredenen om als vrijwilliger naar Rome te vertrekken? Eén overleed als zouaaf in Italië, de andere twee overleefden hun tijd bij het zouavenregiment, maar keerden niet terug naar Wijlre. Twee thematisch vergelijkbare boekdelen die echter nauwelijks meer verschillend van elkaar konden zijn. Drie idealistische vrijwilligers die in dienst traden van de paus, versus tachtig gedwongen dienstplichtigen die met hun keizer door half Europa trokken. Voor twee tot op heden in Zuid-Limburg nauwelijks onderzochte onderwerpen bijt Wijlre de spits af in dit uitstekend gerechercheerd en rijk geïllustreerd boekwerk.
Waardevolle biografieën
Het boek bevat biografieën van één of meer personen uit de volgende families: Ackermans, Ahn, Andriolo, Aussems, Van de Berg, Bergmans, Boduwin, Bonten, Boosten, Braham, Brounen, Brouns, Brouwers, Caubo, Coenen, Conjaerts / Coenjaerts, Cox, Creusen, Creutzen (Crutzen), Creuwels, Crombach, Crijns, Dahmen, Delnoij, Dritty, Duijx, Erckens, Frantzen / Franssen, Gatzen, Gusting, Hahnen, Hartman, Houtermans / Hautermans, Heiligers, Herberichs, Hermans, Herwarts, Heuts, Hollenders, Hupperichs, Houppermans, Van den Hove, Huntjens, Jacobs, Jamoulle, Janssen, Jegers, Jongen, Kalfs, Van Kan, Keuten, Kicken, Klinckerts, Kloeters, Knops, Kusters, Laven, Lersch, Linckens, Lipsch, Van Loo, Loijson, Mantelers, Martijrers, Meessen, Merket,
Mennens, Moll, Moberts, Mulleners, Nicol, Nijsten, Otten, Pasmans, Pauqué, Pieters, Pirlo, Ploumen, Rademakers, Ramakers/Rameckers, Reijnders, Schiffelers, Schleijpen, Schoenmakers, Schijlen, Schweitzer, Souren, Spies, Steinebrugh, Steins, Tack, Thomassen, Vroomen, Wauben, van Wersch, en Wierts.
De presentatie
De presentatie vindt plaats op woensdag 4 december in het Wielderhoes te Wijlre. Belangstellenden zijn welkom vanaf 19.00 uur. Om 19.30 uur begint de officiële presentatie van het boek.
Prijs en bestellen
Het boek telt 184 pagina’s en is rijk geïllustreerd met ruim 230 afbeeldingen, foto’s, kaarten en andere documenten. In de voorinschrijving bedraagt de prijs van het boek voor de leden van de Heemkundevereniging Wielder € 17,50 en voor niet-leden € 19,50. Wilt u dit unieke boek vooraf bestellen dan kan dat door vóór 1 december het bedrag over te maken naar NL74 RABO 0158 8959 75 t.n.v. Heemkundevereniging Wielder onder vermelding van “In Dienst”, uw naam, adres, woonplaats en eventueel emailadres. Wil u het boek toegestuurd krijgen, dan dient u € 6 extra over te maken.
Natuurlijk kunt u het boek kopen en meenemen tijdens de presentatieavond op 4 december of vooraf bestellen en na 4 december ophalen op dinsdagmiddag tussen 13.30 en 15 uur in het Wielderhoes, behalve de 1e dinsdag van de maand, dan enkel tussen 19.30 en 21.00 uur. Na 4 december is het boek voor de prijs van € 24,95 verkrijgbaar op bovengenoemde dinsdagen in het Wielderhoes of bij de Kloosterboekwinkel Wittem. Voor vragen kunt u terecht bij l.hupperichs@hetnet.nl.
