De vrijwillige aankoopregeling van het Rijk voor veehouders, de MGA1 regeling, liep 30 november 2022 af. Provincie Limburg realiseert samen met Limburgse boeren 25 vrijwillig opgekochte veehouderijen. Limburg was al koploper met 40 veehouderijen die zich meldden en voldeden aan de voorwaarden van de vrijwillige opkoopregeling, maar is nu ook de provincie met verreweg het grootste aantal daadwerkelijk gesloten contracten. De ondernemers die zich vrijwillig laten uitkopen, zijn allemaal piekbelasters nabij Natura2000 gebieden.
Het was de enige beschikbare regeling om stikstofreductie te realiseren, aangekondigde nieuwe regelingen laten nog op zich wachten. Evenals duidelijkheid over de voorwaarden waaraan moet worden voldaan om er gebruik van te kunnen gaan maken. Met de aankoop van de 25 veehouders maakt Limburg een goede eerste stap in de richting van de door het Rijk gestelde richtinggevende doelstellingen. Belangrijk voor de natuur, en voor perspectief voor boeren die wel graag door willen.
Gebiedsplannen
De Provincie is samen met alle betrokken partijen in Limburg aan de slag om gebiedsplannen te maken met doelstellingen voor stikstof, klimaat en water. Hiervoor is de provincie opgedeeld in vier kenmerkende gebieden. Deze legpuzzel moet in juli 2023 het gezamenlijke gebiedsprogramma voor Limburg opleveren dat bij het Rijk moet worden ingediend om geld te krijgen om de plannen uit te voeren. Het Rijk heeft aangekondigd begin 2023 te komen met doelstellingen voor de industrie. Ook gaat het Rijk komen met stikstofverminderende doelen voor de sector mobiliteit.
Dit past bij de uitgangspunten die Provinciale Staten voor de stikstofaanpak in Limburg hebben gesteld, namelijk dat alle sectoren evenredig moeten bijdragen aan de oplossing van het stikstofprobleem dat er voor zorgt dat het erg slecht gaat met onze natuur en dat de vergunningverlening voor alle sectoren vast zit. Gedeputeerden Geert Gabriëls (stikstof) en Lia Roefs (landbouw) trekken nauw samen op in wat Provincie Limburg noemt de Limburgse aanpak van het stikstofprobleem en de bredere transitie van het landelijke gebied. De Provincie hanteert haar eigen aanpak en continueert samen met alle partners de gebiedsgerichte planprocessen.
Moeilijk en emotioneel proces
In de agrarische sector is nu als eerste een belangrijke stap gezet. De 25 getekende koopcontracten voor vrijwillige opkoop zijn een feit.
Ondernemers Gert (55) en Rianne (54) Krol vertellen over hun ervaringen om te komen tot hun getekende contract en daarmee het beëindigen van hun rundveebedrijf in Weert. Voor de 40 boeren die zich voor de regeling meldden en voor de Provincie zelf een lang proces met veel vragen naar het Rijk over voorwaarden, fiscale regelgeving en staatsteunproblematiek. En een emotioneel proces voor boeren die jarenlang met veel passie hun bedrijf hebben gevoerd en daar nu afscheid van nemen.
“Het is een lang, lastig en spannend traject geweest voor ons. Er waren veel vragen over de opkoopregeling van het Rijk bij de Provincie en bij ons, en je neemt ook niet zomaar afscheid van het bedrijf waar je jarenlang met hart en ziel aan hebt gewerkt. Toch zijn wij zeker van onze zaak. Onze drie kinderen willen ons rundveebedrijf niet overnemen en ons bedrijf komt in aanmerking voor deze MGA1-opkoopregeling. Je moet nog maar zien wat er verder nog aan mogelijkheden wel of niet zal komen. Half september zijn onze 185 koeien en 105 stuks jongvee weggegaan. De stallen zijn leeg. Dat voelde de afgelopen maanden heel raar maar hielp ons ook om afscheid te nemen van deze periode in ons leven. Wat er hierna op ons pad komt, we zien het wel. Maar nu de handtekening staat, gaan we eerst genieten van onze vrijheid. We reizen naar onze tweede zoon die in de VS studeert en we gaan vrienden in de VS en Canada bezoeken die daar een melkveebedrijf hebben. We sluiten een spannende periode in ons leven af. Stoppen is ook ondernemen en we zijn blij met ons besluit. Het geeft ons rust en zekerheid.”
Gert en Rianne
“In onze Limburgse aanpak om stikstofreductie te realiseren, is het niet meer dan logisch om eerst te kijken naar veehouders die in de nabije toekomst vrijwillig willen stoppen en naar veehouderijen nabij Natura2000 gebieden die op langere termijn weinig perspectief meer hebben. We wisten al dat veel boeren geen opvolging hebben. Nu we agrariërs zoals Gert en Rianne Krol die vrijwillig willen stoppen duidelijkheid bieden en goed compenseren, zetten we al concrete stappen. Er blijft dan meer ruimte over voor de agrariërs die wél nog door willen gaan en perspectief nodig hebben. We hebben 25 getekende contracten voor vrijwillige opkoop. Ook gemeentes hebben hierin een bepalende rol gespeeld door waar nodig aanpassingen door te voeren in de bestemmingsplannen. Toch is er meer nodig en we willen ook meer in Limburg. Zo willen we bijvoorbeeld ook de transitie in de landbouw stimuleren en boeren met goede plannen ondersteunen. Daarvoor hebben we in onze brief aan de minister ook middelen gevraagd. Bij een grote opgave, horen immers ook goede en omvangrijke middelen, en met het sluiten van de MGA1 is er op dit moment geen enkele concreet beschikbare regeling meer. Maar wel ambitieuze doelstellingen.”
Geert Gabriëls
De MGA1 opkoopregeling wordt door het Rijk gefinancierd. Ook Provincie Limburg investeerde zelf aanzienlijk in zowel uren als kosten in dit opkoopproces voor deze regeling en stuurde op 13 juli jl. al een brief naar Minister van der Wal (stikstof) om de Limburgse aanpak toe te lichten en in 11 punten passende concrete middelen te vragen. Document Limburg – Mededeling portefeuillehouder inzake brief aan Minister Van der Wal voor Natuur en Stikstof, brief gedeputeerde Gabriëls van 13-7-2022(opent externe website) (GS DOC-00301404).pdf – iBabs RIS (bestuurlijkeinformatie.nl)(opent externe website)
“We zijn al lange tijd in gesprek met de boeren in onze provincie, aldus Lia Roefs. Er is veel onzekerheid onder boeren over hun toekomst. We staan samen met de boeren en andere samenwerkingspartners aan de lat voor een grote opgave. Niet alleen waar het gaat om stikstofreductie. Het gaat ook over bijvoorbeeld water en bestrijdingsmiddelen, over een gezond
perspectief voor boeren en over de leefbaarheid op ons Limburgse platteland. Zaken hangen met elkaar samen en dus hebben we de kennis en ervaring van onze boeren hard nodig in de gebiedsplannen die we nu met elkaar gaan maken. Daarvoor hebben we tot juli 2023 gekregen.”
Feiten en cijfers
De vrijwillige opkoopregeling MGA1 is in Limburg in twee termijnen opengesteld, resulterend in 48 aanmeldingen, waarvan uiteindelijk 40 locaties zijn getaxeerd. Na het delen van de uitkomsten van de taxatie met de deelnemers zijn 7 bedrijven alsnog afgevallen en uiteindelijk zijn aan 33 bedrijven overeenkomsten voorgelegd.
In onderstaande overzichten is weergegeven om welke soorten vrijwillig opgekochte bedrijven het gaat en in welke gemeenten de ondernemers zijn gevestigd.
Soorten vrijwillig opgekochte bedrijven:
Soort bedrijf – Aantal
Kalverhouderij – 2
Pluimvee – 6
Melkvee – 8
Varkens – 9
Totaal – 25
Gemeenten vrijwillig opgekochte bedrijven
Gemeente – Aantal bedrijven
Gennep – 1
Voerendaal – 2
Horst aan de Maas – 2
Eijsden-Margraten – 2
Venlo – 2
Weert – 2
Roerdalen – 3
Venray – 3
Bergen – 3
Nederweert – 5
Totaal – 25
Met de 25 overeenkomsten wordt een reductie van stalemissie gerealiseerd van 124 ton ammoniak per jaar. Met de opkoop van deze bedrijven is een bedrag gemoeid van ruim € 47 miljoen (exclusief de afgewaardeerde gronden). Omdat door het Rijk voor Limburg ruim € 90 miljoen ter beschikking is gesteld voor de MGA1 past het totale bedrag voor de 25 overeenkomsten ruim binnen de door het Rijk verstrekte middelen.
Een deel van de verworven gronden blijft in eigendom van de bedrijven die dit zelf transformeren tot bijvoorbeeld natuur. Een ander deel van de gronden komt in eigendom van de Provincie. Deze gronden gaat de Provincie inzetten bij het gebiedsproces dat moet resulteren in het op uiterlijk 1 juli 2023 aanbieden van het Limburgs Programma Landelijk Gebied aan het Rijk.
LLTB ledenzorg voor ondersteuning agrariërs
Voor agrariërs in Limburg die ondersteuning zoeken, heeft LLTB voor zowel leden als niet-leden haar loket ledenzorg opengesteld. Hier kunt u terecht voor een luisterend oor of andere hulpvragen (van emotionele, psychische of sociaal- economische aard). We stellen samen de hulpvraag vast en zoeken hierbij gepaste hulp. LLTB ledenzorg is bereikbaar op 06-13606716.
Meer informatie over de Limburgse stikstofaanpak
Actuele informatie over de stikstofaanpak in de Provincie Limburg is te vinden op Limburgse aanpak stikstof – Provincie Limburg
